Editie nr 89 van 31 december 2000
Overlopende rekeningen
1. Financieringscontract
In Pacioli 75 van 30 april 2000 verscheen een artikel over het financieringscontract. Een van onze leden heeft ons laten weten dat de rekening "4920 Toe te rekenen lasten" die we gebruikten voor de boekhoudkundige verwerking van het financieringscontract niet de juiste rekening is voor de bedoelde verrichting.
Er is inderdaad een lapsus geweest. De rekening die in dit geval moet worden gebruikt, is "4900 Over te dragen kosten".
Het financieringscontract wordt dus als volgt geboekt:
| 440 | Leveranciers | 1 200 000 | |
| 4900 | Over te dragen kosten | 288 000 | |
| 1740 | aanFinanciering | 1 190 000 | |
| 424 | AanFinanciering (- 1 jaar) (24800*12) |
297 600 |
Tenlasteneming van de interesten berekend op het nog verschuldigd saldo boeken we dan :
| 6500 | Interesten op financiering | 5 952 | |
| 4900 | AanOver te dragen kosten | 5 952 |
2. Regularisatierekeningen
2.1. Rubriek X aan de actiefzijde (490/1) en rubriek X aan de passiefzijde (492/3)
We maken van de gelegenheid gebruik om het nut en het gebruik van de rekeningen 49 - Overlopende rekeningen nog eens in herinnering te brengen.
In deze rubriek worden hoofdzakelijk de regularisaties ingeschreven die moeten worden verricht ingevolge artikel 19, alinea 4 van het KB van 8 oktober 1976 en dit, met de bedoeling de gedeelten van het resultaat die daarmee verband houden bij een bepaalde periode in te delen.
De Commissie voor Boekhoudkundige Normen heeft het advies geformuleerd dat de ondernemingen verhoudingen moeten berekenen van de onderscheiden opbrengsten en lasten die betrekking hebben op een ander boekjaar dan dat welke verband houdt met de jaarrekeningen, onder voorbehoud van de gevallen waarin de rechtzettingen die daartoe moeten gebeuren weinig significant zijn.
Er dient opgemerkt dat er geen verrekening is toegelaten tussen de regularisatierekeningen aan de actiefzijde en die aan de passiefzijde.
De rekeningen voorzien in het rekeningenstelsel
| A X 490Over te dragen kosten | P X 492Toe te rekenen kosten |
| A X 491Verkregen opbrengsten | P X 493Over te dragen opbrengsten |
2.2. Rekening 490 - Over te dragen lasten
Deze rekening aan de actiefzijde boekt de lasten en lastenverhoudingen die zijn ontstaan tijdens het boekjaar, maar die geheel of gedeeltelijk worden aangerekend op een later boekjaar.
Deze rekening kan worden onderverdeeld naargelang van de aard van de overgedragen lasten.
| 4901 | Diverse diensten en goederen die het gebruik van de overeenkomstige rekeningen 61 veronderstellen |
| 4902 | Interesten die volgens overeenkomst zijn begrepen in de nominale waarde van de schulden (zie financiering) |
| 4903 | Verschil tussen de aanschaffingswaarde en de nominale waarde van de schulden |
| 4904 | Volgens artikel 27bis § 2 - A1-C van het KB van 6/11/1987 (BS van 24/11/1987), de disconteringen van de schulden terugbetaalbaar op meer dan een jaar |
| 4905 | Voor aanrekening door 1/1 - 1/8 enz. … van de lasten |
Voorbeeld
Het bedrijf Albert doet op 1 december 1999 de vooruitbetaling van de huur van het pakhuis voor drie maanden (1/12/1999-29/2/2000)
| 6101 | Huurlasten | 60.000 | |
| 550 | AanKredietinstellingen | 60.000 |
Op 31/12/1999, regularisatie
| 4900 | Over te dragen kosten (januari) | 40.000 | |
| 6101 | Aan Huurlasten | 40.000 |
Aan het begin van het boekjaar 2000 - januari vervolgens februari
| 6101 | Huurlasten | 20.000 * 2 | |
| 4900 | Aan Over te dragen kosten | 20.000 * 2 |
2.3. Rekeningen 491 - Verkregen opbrengsten
Op deze rekening aan de actiefzijde worden de verkregen opbrengsten geboekt, d.w.z. de inkomsten of gedeeltelijke inkomsten die pas tijdens een volgend boekjaar zullen worden geïnd, maar die aan het lopende boekjaar moeten worden verbonden.
Voorbeeld
Op 31 december 1999 moet de onderneming opbrengsten verkrijgen waarvan zij het bedrag raamt.
| 491 | Verkregen opbrengsten | 50.000 | |
| 744 | Aan Royalty’s | 50 000 |
Aan het begin van het volgende boekjaar zal de omgekeerde boeking plaatsvinden.
Opmerking: de actiefzijde van de overlopende rekeningen
Aan de actiefzijde van de balans vertoont de rekening "X Regularisatierekening" de volgende totaalrekening:
| 4901 | Over te dragen lasten | 40.000 |
| 491 | Verkregen opbrengsten | 50.000 |
| TOTAAL | 90.000 |
Voorbeeld
De onderneming bezit financiële participaties waaronder obligaties waarvan de inkomsten betaalbaar op 30 juli van ieder jaar 1 200 000 BEF bedragen. In 1999 zijn vijf maanden interest verstreken.
| 491 | Verkregen opbrengsten | 500.000 | |
| 750 | AanOpbrengsten uit financiële vaste activa |
500.000 |
Normaal moet de rekening 491 iedere maand met 100 000 BEF worden gespijsd door creditering van de rekening 75.
Onderscheid tussen de rekening "414 Te innen opbrengsten" en de rekening "491 Verkregen opbrengsten"
-De rekening "414 Te innen opbrengsten" terug te vinden bij de handelsvorderingen en andere vorderingen bestaat uit bedragen die rechtstreeks worden bestemd zonder voorafgaande berekeningen en worden gestaafd door bewijsdocumenten die ofwel reeds ontvangen werden, ofwel later nog moeten komen ter bevestiging van de bedragen die reeds op die rekeningen zijn aangerekend.
-De rekening "491 Verkregen opbrengsten" is uitsluitend samengesteld uit prorata van te innen opbrengsten.
2.4. Rekening 492 - Toe te rekenen kosten
Op deze rekening aan de passiefzijde worden de toe te rekenen kosten geboekt, d.w.z. de kosten of de gedeeltelijke kosten met betrekking tot het boekjaar, maar die pas tijdens een later boekjaar zullen worden geboekt.
Voorbeeld
De onderneming moet een commissie van 5 % betalen op de verkopen tot stand gebracht via een zelfstandig commissionair (omzet geraamd op 250 000 BEF)
| 6150 | Commissies op verkopen | 12.500 | |
| 4920 | AanToe te rekenen kosten | 12.500 |
Aan het begin van het volgende boekjaar, de omgekeerde boeking
| 4920 | Toe te rekenen kosten | 12.500 | |
| 6150 | AanCommissies op verkopen | 12.500 |
Op basis van de bewijsstukken en van de precieze berekeningen: juiste omzet 260 000 BEF - commissie 13 000 BEF
| 6150 | Commissies op verkopen | 13.000 | |
| 4110 | Terug te vorderen BTW | 2.730 | |
| 44 | AanLeveranciers | 15.730 |
2.5. Rekeningen 493 - Over te dragen opbrengsten
Op deze passiefrekening worden de over te dragen inkomsten en gedeelten van inkomsten geboekt, de opbrengsten geïnd tijdens het boekjaar of tijdens een vroeger boekjaar en die aan een later boekjaar moeten worden verbonden.
Deze rekening kan worden onderverdeeld in verschillende subrekeningen.
Langdurige dienstverleningscontracten
4930 : op ondertekende contracten met betrekking tot dienstprestaties die moeten worden verricht gedurende meer dan een jaar.
Voorbeeld
Een onderneming stelt een contract op voor het onderhoud van machines en int op 15 mei de bedragen voor 12 maanden dienstverlening, waarvan de eerste vier maanden van het volgende boekjaar.
Het contract zal worden geboekt (factuur)
| 400 | Klanten | 145.200 | |
| 70 | AanOmzet | 120.000 | |
| 451 | AanTe betalen BTW | 25.200 |
Op 31 december 1999 : regularisatie
| 70 | Omzet | 40.000 | |
| 4930 | AanOver te dragen opbrengsten | 40.000 |
In 2000 wordt de omgekeerde boeking gedaan
| 4930 | Over te dragen opbrengsten | 40.000 | |
| 70 | AanOmzet | 40.000 |
De interesten begrepen in de nominale waarde van de schuldvorderingen
De boeking van de schuldvorderingen op de balans tegen hun nominale waarde gaat gepaard met de inschrijving op de regularisatierekening aan de passiefzijde en met de inresultaatneming pro rata temporis op basis van de samengestelde interesten:
| 4931 | van de interesten die volgens overeenkomst begrepen zijn in de nominale waarde van de schuldvorderingen |
| 4932 | van het verschil tussen de aanschaffingswaarde en de nominale waarde van de schuldvorderingen |
| 4933 | van de discontering van schuldvorderingen die geen interesten opbrengen of die een gewoonlijk lage interest opbrengen wanneer deze schuldvorderingen:
|
Voorbeeld
1. Situatieschets
De onderneming Serge verkoopt een buiten gebruik gesteld gebouw waarvan de restwaarde 5 141 700 BEF bedraagt. De verkoopakte bepaalt het bedrag op 5 500 000 BEF betaalbaar op 3 november 2002 - zonder interest.
Gemiddelde marktrentevoet: 6,5 %
2. Oplossing
A priori, stellen we vast dat er een meerwaarde op de tegeldemaking van vaste activa is van
5 500 000 - 5 141 700 = 358 300 BEF
De situatie is echter totaal anders.
Met toepassing van artikel 27bis en van de uitspraak van het Hof van Cassatie van 28 oktober 1982, wordt het volgende gepreciseerd: "Een vaststaande schuldvordering, die echter op termijn is, vormt slechts een belastbare winst of moet slechts worden begrepen in het nettoactief dat wordt gebruikt om de belastbare winst te bepalen, voor haar reële waarde, met andere woorden na aftrek van het disconto, indien de vordering geen rente geeft of slechts onvoldoende rente geeft."
| 2910 | Niet-Commerciële schuldvordering | 493 | Over te dragen opbrengsten |
| 5.500.000 | reële waarde = 4.000.0000 | 1.500.000 | |
3. Berekening van het disconto
berekening van de interest op het nog verschuldigde saldo
| 1998 | Mei tot december | 401 296 | T | 401 296 | ||
| 1999 | J/A | 177 272 | M/D | 307 792 | T | 485 064 |
| 2000 | J/A | 130 520 | M/D | 214 288 | T | 344 808 |
| 2001 | J/A | 83 768 | M/D | 120 784 | T | 204 552 |
| 2002 | Januari tot november | 64 280 | T | 64 280 | ||
| T | 1 500 000 |
4.Opsplitsing van de verkoop
| Verkoop van het goed | 4 000 000 |
| Disconto of te ontvangen interesten | 1 500 000 |
5.Boekingen
Boeking van de verkoopakte (notariële akte)
Op 3 mei 1998
| 2910 | Niet-commerciële schuldvorderingen | 4 700 000 | |
| 4160 | Niet-commerciële schuldvorderingen | 800 000 | |
| 7484 | AanVerkopen van onroerende goederen | 4 000 000 | |
| 4930 | Over te dragen opbrengsten | 1 500 000 |
Resultaat van de verrichting van tegeldemaking van het gebouw
| 7484 | Verkopen van onroerende goederen | 4 000 000 | |
| 6630 | Minderwaarden op de realisatie van vaste activa | 1 141 700 | |
| 221 | AanGebouwen | 5 141 700 |
Prorata van verkregen interest tijdens het jaar van de verkoop - 1998
31 december 1998
| 493 | Over te dragen opbrengsten | 401 296 | |
| 7466 | AanDiverse bedrijfsopbrengsten(financiële opbrengsten op niet-commerciële schuld-vorderingen) | 401 296 |
Situatie op 31 december 1998
| 6630 | Minderwaarden op de realisatie van vaste activa | (1 141 700) |
| 7466 | Diverse bedrijfsopbrengsten | 401 296 |
| Verlies in 1998 | (740 404) |
Boeking in 1999
| 493 | Over te dragen opbrengsten | 485 064 | |
| 7466 | AanDiverse bedrijfsopbrengsten(financiële opbrengsten op niet-commerciële schuld-vorderingen) | 485 064 |
Identieke operatie tijdens de volgende jaren.
